راهکارهایی اساسی برای ضبط بهتر وکال
این روزها، با پیشرفت تکنولوژی، فرآیند تولید موسیقی و ضبط صدا، برای همه راحت شده و هر کسی می‌تواند در خانه‌ی خود یک استودیوی خانگی داشته باشد. اگرچه این یک اتفاق خوب است، اما تبعات بدی نیز می‌تواند داشته باشد، همچون عدم دانش استفاده از این تجهیزات! شاید پیش خود بگویید : “مگر ضبط صدا هم کاری دارد؟ میکروفون را به کارت صدا وصل میکنیم و دکمه ضبط را میزنیم. تمام! ” اما واقعیت این است که ضبط صدا، ریزه‌کاری‌های بسیاری دارد!
از آنجایی که ضبط هر منبع صدا و یا ساز خاص، روش‌ها و نکات مخصوص به خودش را دارد، ما در این مقاله به صورت تخصصی راهکارهای ضبط وکال را مدنظر قرار داده و اکثر نکات حیاتی این کار را با جزئیات توضیح داده‌ایم. بدون اینکه اضافه‌گویی کنیم، سراغ بحث اصلی می‌رویم و راهکارهای یک ضبط موفق وکال را بررسی میکنیم.
صدای خود را پیش از ضبط گرم کنید و مایعات فراوان بنوشید!
تارهای صوتی ما نیز مانند بدن ما، پیش از فعالیت سنگین نیاز به گرم کردن دارد تا به خوبی خون در مویرگ‌های آن جاری شود. بطور کلی 2 نوع گرم کردن برای تارهای صوتی وجود دارد: 1. گرم کردن فیزیکی؛ که شامل حرکاتی همچون ماساژ و کشش است و 2. گرم کردن صوتی؛ که با ادای یک سری آواها و صداها انجام میشود. با یک سرچ ساده در اینترنت می‌توانید انواع آموزش‌های ویدئویی گرم کردن صدا را با عنوان Vocal Warm up پیدا کنید. اگر زمان و حوصله این کار را ندارید (که سعی کنید داشته باشید) می‌توانید به سادگی از آواهای بم شروع کنید و به مرور به سمت نت‌های بالا حرکت کنید تا صدایتان گرم شود. مصرف بالای آب از ساعاتی قبل از ضبط و طی ضبط، احتمال آسیب تارهای صوتی شما را کمتر می‌کند.
تهویه خوب، نور مطبوع و اتاق راحت!
اگر تجربه‌ی ضبط در یک اتاق ضبط بد (یا برعکس اتاق ضبط خوب) را داشته باشید متوجه می‌شوید که چقدر فضای اتاق، نور محیط و خصوصا تهویه هوا، روی بازدهی ضبط شما تاثیر دارد. اگر در استودیو هستید، حتما از مسئول آنجا بخواهید تا نور و تهویه را مناسب با نیاز شما تنظیـم کند و اگر هم در خانه هستید، کمی زمان بگذارید و شرایط اتاق را برای ضبط خودتان، ایده آل کنید. در انتها می‌بینید که به زحمتش می‌ارزد!
اگر اتاق مناسبی ندارید حتما از Microphone Isolator استفاده کنید!
دیوارهای اتاق ضبط در استودیو‌های حرفه ای و نیمه حرفه ای طوری طراحی شده‌اند تا بازگشت صدا آزار دهنده نباشد و به قولی برگشت صدا در میکروفون محسوس نباشد. اما در استودیو‌های خانگی شاید این کار کمی سخت، گران و یا ناممکن باشد. به همین خاطر استفاده از ایزولیتورها (Isolator) در این شرایط به شدت توصیه میشود. در واقع ایزولیتور مسیر بین صدای شما تا دیوار اتاقتان را مسدود می‌کند و کار در همان نقطه تمام میشود! اگر فکر می‌کنید اتاق ضبط شما بازتاب‌های نامناسبی دارد، حتما از Isolator ها استفاده کنید.
فاصله خود با میکروفون را کنترل کنید!
گرچه عملا قانونی کلی برای فاصله استاندارد خواننده تا میکروفن وجود ندارد، ولی به عنوان یک قانون تجربی، فاصله یک‌وجبی از دهان تا میکروفون مناسب است (بدون در نظر گرفتن محل Pop Filter). اما اگر بخواهیم هوشمندانه‌تر عمل کنیم، به صورت خلاصه چند قانون کاربردی وجود دارد که نسبت به نوع پروژه یا قسمت‌های متفاوت پروژه، می‌توانید از آنها استفاده کنید:
- هرچه خواننده به میکروفون نزدیک‌تر باشد:
1. صدا Bass بیشتری دارد و گرم تر است.
2. بازتاب فضا و اتاق کمتر احساس میشود.
3. Sibilance ها (صدای س/ش/چ) بیشتر خواهند شد. - هرچه خواننده از میکروفون دورتر باشد:
1. صدا Bass کمتری دارد و سرد تر است.
2. فضا و اتاق بیشتر احساس میشود.
3. Sibilance ها کمتر خواهند شد.
قانون دیگری که درباره میکروفون‌ها وجود دارد، این است که اگر در طول ضبط یک قسمت، صدایتان با اختلاف قابل توجهی قوی و یا ضعیف میشود، حتما در لحظات اوج کمی از میکروفون فاصله بگیرید و در لحظات فرود کمی نزدیک شوید (انجام دقیق این تکنیک، کمی نیز به زمان و تجربه دارد). این کار احتمال دیستورشن صدا در قسمت‌های پرقدرت و ضعف صدا در قسمت‌های کم‌قدرت را کمتر می‌کند. مطمئنا بارها در ویدئوها دیده‌اید که خواننده‌های حرفه‌ای، موقع فریاد کشیدن، میکروفون را از خودشان دور می‌کنند و در درهنگام اجرای بخش‌های ضعیف، به دهانشان می‌چسبانند!
حتما قبل از ضبط نهایی، Gain ورودی را بررسی کنید!
یکی از رایج‌ترین اشتباهات در ضبط‌های خانگی، عدم تنظیـم Gain، یا همان کنترل حساسیت ورودی کارت صداست. زمانی که Gain ورودی را تنظیـم نمی‌کنید، یا صدای شما با حساسیت پایین ضبط خواهد شد، که در نهایت با تقویت صدا نویز صدا نیز افزایش خواهد یافت، و یا با حساسیت بالا، که در این صورت احتمال دیسشورشن صدا و Clip شدن وجود خواهد داشت. همیشه سعی کنید قوی‌ترین قسمت‌های کار در بالاترین نقطه ی امن قرار گیرد (حدود 5- یا 6- دسی‌بل)
هدفون را به خوبی به کار بگیرید!
نحوه‌ی استفاده از هدفون، اغلب جزء مواردیست که نادیده و ساده گرفته میشود. درصد قابل توجهی از ضبط‌های ناموفق، به این خاطر بوده که خواننده، صدای درستی در هدفون نمی‌شنیده! پیش از شروع ضبط، با آرامش و صبوری کامل، ولوم کلی و همچنین نسبت صدای خودتان با موزیک را تنظیم کنید. بعضی‌ها دوست دارند موقع ضبط کمی ریورب روی صدایشان باشد تا بتوانند اصطلاحا کمی حس بگیرند. بعضی خواننده‌ها نیز هنگام ضبط، یکی از گوشی‌های هدفون را پشت گوش می‌گذارند (یک طرف را درمی‌آورند) تا با آن گوششان مستقیما صدای زنده ی خود را بشنوند. هر کاری که می‌توانید انجام دهید تا به خوبی صداها را بشنوید. شنیدن بهتر، مساوی است با خواندن بهتر!
حواستان به زمان و انرژی باقی مانده باشد!
چه بخواهید، چه نخواهید، پس از شروع خواندن و طولانی شدن زمان ضبط، صدای شما شروع به خسته شدن و گرفتگی می‌کند. یکی از منطقی‌ترین راه‌های مواجهه با این مساله، تقسیم انرژی است (با بررسی و در نظر گرفتن قسمت‌های مختلف آهنگ). فرض کنید آهنگی که قصد ضبطش را دارید 3 بخش پر انرژی دارد. اگر تمام توان خود را در بخش اول بگذارید، ممکن است برای 2 بخش بعدی انرژی نداشته باشید و یا حتی صدایتان بگیرد! پس توان فیزیکی و روانی خود را بیهوده و از سر هیجان تلف نکنید و با مدیریت انرژی و زمان، بازدهی ضبط خود را بالا ببرید. یکی از راهکارهای خوب برای حل این مساله، برداشت های موازی است که در بخش بعد توضیح داده ایم.
ضبط برداشت های موازی!
آیا باید قسمت‌های مختلف آهنگ را جداگانه ضبط کنیم؟ آیا باید از اول تا آخر و اصطلاحا “یک تِیک” بخوانیم؟ آیا باید از هر جمله چند برداشت ضبط کنیم؟ کدام صحیح است؟!
اینها سئوالاتی است که حتی ممکن است برای حرفه‌ای ترین خواننده‌ها نیز مطرح باشد. مسلما به نسبت سبک کاری، سلیقه‌ی ضبط و دیگر عوامل مربوطه، نحوه‌ی ضبط متفاوت خواهد بود، اما ما برای شما پیشنهاد جذابی داریم که می‌تواند شما را وسوسه کند، یا لا اقل ارزش امتحانش را داشته باشد: “ضبط وکال از ابتدا تا انتهای آهنگ (یا هر قسمت) و تکرار آن” که ما به آن لقب برداشت های موازی را داده ایم.
برداشت های موازی چند منفعت عمده دارند:
- برداشت های اول، فرصت خوبی برای گرم کردن و برانداز کردن کار خواهد بود.
- اگر انرژی و یا زمان شما تمام شود، از کل کار ضبط دارید.
- برخلاف ضبط‌های قسمت به قسمت، حس و جنس صدای شما، یک رنگ تر و باور پذیر تر است.
- می‌توانید برای قسمت‌های نامطلوب، از لاین‌های موازی، برداشت‌های خوبتان را جایگزین کنید.
ایرادات اساسی ضبط، با ویرایش و ترمیم نرم‌افزاری اصلاح نخواهند شد!
غلط‌ترین باور موجود در زمینه ضبط صدا این است که بگوییم: “هر جوری دلت می‌خواهد ضبط کن، بعدا درستش میکنیم!”. درست است که می‌توانیم با ترمیم‌کننده‌ها و افکت‌ها صدا را بهبود ببخشیم، اما نمیتوان صداهای زشت و نخراشیده را تبدیل به یک صدای گرم، کوک و خوش‌حس کرد. تا جایی که در توانتان هست سعی کنید ضبط کم‌نقص و خوبی داشته باشید و فرضتان را بر این بگذارید که هیج افکت و ویرایشی در کار نیست. اگر اینگونه ضبط کنید نتیجه کار بعد از ویرایش و اعمال افکت‌ها چشمگیر خواهد بود!